Demokratija je zajednička vrijednost svih ljudskih bića, i to je politička ideologija koju je ljudsko društvo formiralo nakon hiljada godina istraživanja. Međutim, društveni nemiri u nekim zemljama u svijetu danas su uglavnom vezani za problem demokratije, usljed nedovoljne ili pretjerane demokratije. Razlog zašto Kina može da održi brz ekonomski razvoj uz dugo održavanje društvene stabilnosti leži u implementaciji narodne demokratije u čitavom procesu narodne demokratije.
Generalni sekretar Xi Jinping je 16. oktobra na ceremoniji otvaranja 20. Nacionalnog kongresa Komunističke partije Kine istakao da je „narodna demokratija u čitavom procesu suštinski karakter socijalističke demokratske politike, i da je najopsežnija, najautentičnija i najefektivnija demokratija". Šta je narodna demokratija u čitavom procesu? Potrebno je ujedinjenje procesno orijentisane demokratije i demokratije orijentisane na rezultate, proceduralne i suštinske demokratije, direktne i indirektne demokratije, te narodne demokratije i volje države, kako bismo time čitav process učinili demokratskim i u svim oblastima i za svakog Kineza.
tradicija konsultacija
Razlog zašto narodna demokratija u čitavom procesu dobro ide u Kini je taj što je ukorijenjena u kineskoj istoriji i kulturi i što je u skladu s kineskim nacionalnim kriterijima. Tadašnje osnovne kriterije velike populacije, slabe ekonomije i nedostatka resursa stvorili su kulturnu tradiciju "dogovaranja o svemu", od malih porodica i komšija, do velikih jedinica i zemlje, u stvarima koje su vezene za korist mase, često se rješavanju preko konsultacija. Još u 1956. godini, predsjednik Mao Zedong je rekao da je naša vlada "vlada konsultacija". Generalni sekretar Xi Jinping je također naglasio da „što više insistiramo na konsultacijama dok radimo i dok se suočavamo sa problemima, to bolje. Kroz konsultacije rješavamo probleme, postižemo konsenzus, produbljujemo odnose i bićemo ujedinjeniji."
Cilj konsultacija je da tražimo sporazum i da postignemo konsenzus. Sistem višestranačke saradnje i političkih konsultacija koji vodi KPK je osnovni politički sistem u Kini. Pod rukovodstvom KPK-a, predstavnici iz svih demokratskih partija, narodnih organizacija, etničkih manjina i svih sfera života, prije donošenja i implementacije odluka, konsultuju se o opštoj politici države i važnim pitanjima političkog, ekonomskog, kulturnog i društvenog života. Nacionalni komitet Kineske narodne političke konsultativne konferencije trenutno se sastoji od 34 organizacije, sa ukupno 2.196 članova iz 8 grupa i 17 društvenih sektora uz 9 političkih stranaka i 290 stalnih članova. Organizacije Narodne političke konsultativne konferencije se osnivaju na općinskim i višim nivoima. Trenutno postoji više od 3.000 lokalnih komiteta na svim nivoima, sa više od 500.000 članova. Današnja kineska nacionalna zastava, nacionalna himna i nacionalni amblem su rezultat konsultacija, nisu mišljenja određene političke stranke ili nekog pojedinca. Konsultativna demokratija pruža platformu za narod da učestvuje u nacionalnom i društvenom upravljanju na redovan, opsežan i funkcionalan način, i duboko je ukorijenjena u čitav proces kineske socijalističke demokratske politike.
Narod upravlja državom
Demokratija nije ukras, niti ikebana, već za rješavanje problema koje narodu treba ponuditi. Dakle, demokratija ne može samo da se izjednači sa izbornim glasanjem. U potpunosti smo izvukli pouke iz istorije i zato se trudimo da izbjegavamo bujna obećanja i šuplje priče na izborima, za koje nikoga poslije toga neće biti briga, čime sprečavamo da se demokratska prava naroda ponište i postanu ”jednokratna potrošnja”.
Kako bismo imali efikasne garancije da narod upravlja državom, uzimamo sistem narodnog kongresa kao osnovni politički sistem Kine. Predstavnike narodnih kongresa na nivou okruga i opština biraju birači neposredno. Predstavnici narodnih kongresa svih provincija, autonomnih oblasti i gradova koji su direktno pod centralnom vladom iz cijele zemlje biraju se posredno. Prema članu 16. Izbornog zakona, „Broj predstavnika u Narodnom kongresu raspoređuje se na osnovu broja stanovnika svake pokrajine, autonomne oblasti i gradova neposredno pod centralnom vladom, na osnovu principa da svaki predstavnik predstavlja isti broj gradskog i seoskog stanovništva, a na osnovu zahtjeva da se obezbijedi odgovarajući broj narodnih predstavnika iz svih regija, etničkih grupa i sektora." Od 2.975 trenutnih izabranih predstavnika, 438 su predstavnici etničkih manjina, što čini 14,70% ukupnog broja predstavnika. Svaka od 55 etničkih manjina u Kini ima svoje predstavnike.
Da bismo garantovali da narod upravlja državom, veoma je važno pustiti narodne predstavnike da učestvuju u upravljanju nacionalnim i društvenim životom putem izbora u skladu sa zakonom, te je jednako važno da učestvuju kroz određene sisteme i sredstva i van izbora. Na primjer, tokom onlajn konsultacija za pripremu „14. petogodišnjeg plana“, šira javnost je aktivno učestvovala i ostavila 1.018.000 poruka; tokom sastavljanja nacrta „Građanskog zakonika“, ukupno je održano 10 javnih konsultacija, primljeno je 1,02 miliona komentara i savjeta od 425.000 učesnika.
Pouka o slijepom oponašanju
Kineska bajka “učenje hodanja u Handanu” kaže da tokom perioda Zaraćenih država, mladić je saznao da ljudi iz Handan, glavnog grada države Zhao, hodaju vrlo graciozno i zato je otišao tamo kako bi to naučio. Pažljivo je imitirao svaki korak i razmišljao od koraka u korak, vježbao tri mjeseca neprestano, ali ne samo da nije naučio nego i zaboravio svoj prijašnji način hodanja. Naposljetku, morao je da se vrati kući puzajući. Ova bajka nam govori da slijepo oponašanje drugih nije nužno dobra stvar.
Demokratija je politički koncept i vrijednosni kriterij koji ljudsko društvo slijedi, i njeno poreklo je sa Zapada, ali to ne znači da je demokratija zapadnog tipa jedini način za postizanje demokratije. Viši istraživač na Univerzitetu Kambridž u Velikoj Britaniji, Martin Jacques, otvoreno je rekao da postoji "izborna diktatura" u demokratiji zapadnog tipa i da se sve vrti oko izbora i ponovnom dobijanju na izborima. Smatrao je da izborna demokratija neće dovesti narod i vlast u bliži odnos, jer zahtijeva učešće naroda samo na izborima. Predstavnici Kineskog nacionalnog narodnog kongresa nisu samo ljudi koji dolaze iz svih sfera života, već su i stručnjaci iz raznih oblasti. Uvijek su pažljivo promišljeni kada učestvuju u vladinim poslovima i neće donositi ishitrene odluke zbog promjena u javnom mnijenju. On tvrdi da je ovaj kineski tip oprezniji i efikasniji od zapadnog tipa.
Stara kineska izreka kaže “Cipele svih ljudi ne moraju biti identične, važno je da stopalo ugodno stane u njih, te vlade svih zemalja ne moraju biti iste, važno je da su od koristi za narod”. Demokratija je istorijska, konkretna i razvojna. Osnovno iskustvo kineskog demokratskog razvoja je da ga dizajniramo i razvijamo u skladu sa kineskim karakteristikama i stvarnim uslovima.
